Những điều cần biết cơ bản về chính sách bảo hiểm xã hội tự nguyện

Thứ năm - 03/11/2022 10:35

Bảo hiểm xã hội tự nguyện (BHXH) là chế độ bảo hiểm được Nhà nước bảo hộ, do cơ quan BHXH thực hiện. Đây là loại hình giúp cho người lao động không thuộc cơ quan, đoàn thể nào, không tham gia BHXH bắt buộc có thể lựa chọn mức đóng và phương thức đóng phù hợp với thu nhập của mình.

Hội nghị tuyên truyền bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế tại huyện An Biên. Ảnh: MV

1. Đối tượng được tham gia BHXH tự nguyện
Căn cứ theo Khoản 4, Điều 2 Luật BHXH số 58/2014/QH13 ban hành ngày 20/11/2014 quy định công dân Việt Nam từ đủ 15 tuổi trở lên, không nằm trong nhóm đối tượng tham gia BHXH bắt buộc đều có thể tham gia BHXH tự nguyện.
2. Quyền lợi khi tham gia BHXH tự nguyện
Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng những quyền và lợi ích như sau:
a) Hưởng lương hưu khi về già
- Điều kiện hưởng: Người tham gia BHXH tự nguyện được hưởng lương hưu hàng tháng khi có đủ 20 năm đóng BHXH trở lên và đủ tuổi nghỉ hưu theo quy định.
- Đủ tuổi nghỉ hưu: Kể từ ngày 1/1/2021
+ Nam đủ 60 tuổi 3 tháng. Sau đó, mỗi năm tăng thêm 3 tháng. Tuổi nghỉ hưu với lao động nam sẽ đạt 62 tuổi vào năm 2028.
+ Nữ: Đủ 55 tuổi 4 tháng. Sau đó, mỗi năm tăng thêm 4 tháng. Tuổi nghỉ hưu với lao động nữ sẽ đạt 60 tuổi vào năm 2035.
+ Trường hợp đã đủ tuổi nghỉ hưu, nhưng thời gian đóng BHXH chưa đủ 20 năm thì được đóng một lần cho những năm còn thiếu (tối đa 10 năm) để đủ điều kiện hưởng lương hưu.
- Người được hưởng lương hưu: Được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí trong suốt thời gian hưởng lương hưu. Lương hưu được điều chỉnh trên cơ sở mức tăng của chỉ số giá tiêu dùng và tăng trưởng kinh tế phù hợp với ngân sách nhà nước và quỹ BHXH.
- Mức hưởng lương hưu sẽ được tính như sau:
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng x Mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
Trong đó, tỷ lệ hưởng lương hưu của người lao động được tính bằng 45% mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH và tương ứng với số năm đóng BHXH như sau: Lao động nam nghỉ hưu vào năm 2021 là 19 năm, từ năm 2022 trở đi là 20 năm; lao động nữ là 19 năm. Sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH, người lao động cả nam và nữ được tính thêm 2%; mức tối đa bằng 75%.
b) Chế độ tử tuất
- Trợ cấp mai táng:
+ Điều kiện hưởng: Người có thời gian đóng BHXH tự nguyện từ đủ 60 tháng trở lên và người đang hưởng lương hưu.
+ Mức hưởng: Người lo mai táng được nhận trợ cấp mai táng bằng 10 lần mức lương cơ sở tại tháng người tham gia BHXH tự nguyện chết.
- Trợ cấp tuất một lần: Đối với các trường hợp khác nhau, thì mức hưởng sẽ khác nhau. Cụ thể:
+ Đối với người đang đóng BHXH tự nguyện hoặc đang bảo lưu thời gian đóng BHXH chết, thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất một lần tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm tính bằng: 1,5 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho các năm trước năm 2014 và 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH cho các năm đóng từ năm 2014 trở đi.
+ Đối với người tham gia BHXH tự nguyện có thời gian đóng BHXH chưa đủ 1 năm chết, thì thân nhân được hưởng trợ cấp bằng số tiền đã đóng nhưng mức tối đa bằng 2 tháng mức bình quân thu nhập tháng đóng BHXH.
+ Đối với người tham gia BHXH tự nguyện có cả thời gian đóng BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện chết, thì thân nhân được hưởng trợ cấp tối thiểu bằng 3 tháng mức bình quân tiền lương và thu nhập tháng đóng BHXH.
+ Đối với người đang hưởng lương hưu chết, thì thân nhân được hưởng trợ cấp tuất 1 lần tính theo thời gian đã hưởng lương hưu; với cách tính như sau: Nếu chết trong 2 tháng đầu hưởng lương hưu, thì trợ cấp tính bằng 48 tháng lương hưu đang hưởng; nếu chết vào những tháng sau đó, thì cứ hưởng thêm 1 tháng lương hưu thì mức trợ cấp giảm đi 0,5 tháng lương hưu.
3. Mức đóng BHXH tự nguyện
Theo quy định tại Điều 1C, Nghị định 134/2015/NĐ-CP, mức đóng BHXH tự nguyện như sau:
Đóng hàng tháng = 22% mức thu nhập tháng do người tham gia BHXH tự nguyện lựa chọn.
Người tham gia có thể đóng mức thấp nhất theo chuẩn hộ nghèo của khu vực nông thôn và cao nhất bằng 20 lần mức lương cơ sở (hiện nay là 1.490.000đ). Do đó, mức đóng BHXH tự nguyện hiện nay thấp nhất là 330.000đ/tháng và mức đóng cao nhất là 6.556.000đ/tháng.
Trong đó, người tham gia BHXH tự nguyện sẽ được Nhà nước hỗ trợ tiền đóng theo tỷ lệ phần tram trên mức đóng BHXH hàng tháng bằng mức chuẩn hộ nghèo khu vực nông thôn. Cụ thể: Đối với gia đình thuộc hộ nghèo, hỗ trợ 30% (99.000đ); đối với hộ cận nghèo, hỗ trợ 25% (82.500đ); người không thuộc hai đối tượng trên được hỗ trợ 10% (33.000đ).
Ban Biên tập