Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về đối ngoại trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay

Về quan điểm độc lập, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Độc lập nghĩa là chúng tôi điều khiển lấy mọi công việc của chúng tôi, không có sự can thiệp ở ngoài vào”. Mọi công việc ở đây bao gồm chính trị, kinh tế, văn hóa, quân sự và đối ngoại... Dù trải qua muôn vàn khó khăn, gian khổ, nhưng Người luôn kiên định quan điểm phải độc lập, tự chủ trong tư duy và hành động, phải tự mình hoạch định đường lối, chính sách đối nội và đối ngoại, trong đó chú trọng củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy nội lực, tranh thủ sự ủng hộ của quốc tế, tạo sức mạnh tổng hợp, giành và giữ độc lập, chủ quyền quốc gia, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ.
Chủ tịch Hồ Chí Minh coi trọng độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường nhưng không rơi vào chủ nghĩa biệt lập, hẹp hòi. Người đã sớm nhận thức về mối quan hệ giữa cách mạng Việt Nam với cách mạng thế giới. Người nói: “Cách mệnh An Nam cũng là một bộ phận trong cách mệnh thế giới. Ai làm cách mệnh trong thế giới đều là đồng chí của dân An Nam”. Vì thế, đoàn kết và hợp tác quốc tế là tất yếu khách quan. Người chỉ rõ: “Tinh thần yêu nước là kiên quyết giữ gìn quyền độc lập, tự do và đất đai toàn vẹn của nước mình. Tinh thần quốc tế là đoàn kết với các nước bạn và nhân dân các nước khác để giữ gìn hòa bình thế giới, chống chính sách xâm lược và chính sách chiến tranh của đế quốc”. Người không tuyệt đối hóa một nhân tố nào, mà đề cập rất rõ ràng, sinh động về vai trò, vị trí của từng nhân tố, của sức mạnh nội lực và sức mạnh bên ngoài. Trong mối quan hệ biện chứng đó, “độc lập, tự chủ, tự cường” luôn giữ vai trò quyết định, là nền tảng vững chắc để đoàn kết quốc tế, tranh thủ sự ủng hộ rộng rãi của nhân dân thế giới.
Kế thừa, phát triển tư tưởng đối ngoại của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta (bổ sung, phát triển năm 2011), Đảng ta đã xác định 8 mối quan hệ lớn cần nắm vững và giải quyết tốt trong thực tiễn, trong đó có mối quan hệ thứ bảy: “Giữa độc lập, tự chủ và hội nhập quốc tế”. Đảng, Nhà nước đã vận dụng đúng đắn, sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường gắn liền với đoàn kết, hợp tác quốc tế trong lãnh đạo, chỉ đạo công tác đối ngoại, bảo vệ Tổ quốc, đạt nhiều kết quả quan trọng, góp phần vào thắng lợi sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Theo đó, chúng ta đã phá thế bao vây, cấm vận thời kỳ đầu đổi mới; cơ bản hoàn thành phân định, xây dựng đường biên giới hữu nghị, ổn định với các nước láng giềng; mở rộng quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước đi vào chiều sâu, ổn định hơn; tạo lập môi trường hòa bình, tranh thủ yếu tố quốc tế thuận lợi để xây dựng, phát triển đất nước; nâng cao uy tín, vị thế Việt Nam trên trường quốc tế, thực hiện kế sách bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa.
Hiện nay, tình hình thế giới, khu vực có nhiều diễn biến mới, phức tạp. Sự hợp tác, cạnh tranh, đấu tranh và thỏa hiệp giữa các nước, nhất là các nước lớn diễn ra khốc liệt. Bên cạnh thời cơ, thuận lợi, đất nước cũng đứng trước những khó khăn, tiềm ẩn các nguy cơ, thách thức về quốc phòng, an ninh do âm mưu, thủ đoạn chống phá, lật đổ, xâm phạm độc lập, chủ quyền, lợi ích quốc gia của các thế lực thù địch, phản động.
Trước tình hình này, Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng tiếp tục khẳng định Việt Nam cần tiếp tục kiên trì đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ vì hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đa phương hóa, đa dạng hóa và hội nhập quốc tế toàn diện và sâu rộng. Độc lập tự chủ vừa là mục tiêu, vừa là nền tảng của đối ngoại Việt Nam. Chỉ có độc lập tự chủ, chúng ta mới có thể hội nhập quốc tế thành công, phát huy đầy đủ thế mạnh, phục vụ lợi ích quốc gia, dân tộc, xử lý được các mối quan hệ quốc tế phức tạp trong môi trường đầy bất định, khó lường với nhiều cơ hội và thách thức đan xen như hiện nay.
Để thực hiện hiệu quả mục tiêu này, chúng ta cần tiếp tục nghiên cứu, tổng kết, quán triệt sâu sắc tư tưởng đối ngoại Hồ Chí Minh vào quá trình hoạch định đường lối, chính sách đối ngoại. Nâng cao năng lực lãnh đạo của Đảng, vai trò của Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội và lực lượng vũ trang đối với việc vận dụng tư tưởng đối ngoại Hồ Chí Minh trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Xây dựng đất nước giàu mạnh về mọi mặt; thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội; phát triển nguồn nhân lực, đẩy mạnh phát triển và ứng dụng khoa học, công nghệ làm động lực; tăng cường quốc phòng, an ninh; nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại; tạo sức mạnh tổng hợp, tăng cường vị thế quốc tế, tạo điều kiện để giữ vững độc lập, tự chủ, tự lực tự cường trong hội nhập quốc tế.
Minh Vy