Tháng 6/1931, 2 đảng viên, cũng là 2 anh em ruột là Quản Trọng Linh và Quản Trọng Hoàng từ Mỹ Tho tìm xuống vùng Phước Long (Rạch Giá) hoạt động, gây dựng cơ sở. Lúc đầu, những đảng viên này tuyên truyền, vận động cách mạng ở làng Phong Thạnh (quận Giá Rai, tỉnh Bạc Liêu); sau đó chuyển sang hoạt động vùng Ranh Hạt, kinh xáng Chắc Băng (làng Vĩnh Thuận), đồng thời liên lạc với một số đảng viên từ Vĩnh Long xuống đây. Cuối năm 1932, hai nhóm đã họp lại nhau, thống nhất quyết định thành lập chi bộ đảng, lấy tên là Chi bộ Ranh Hạt, do Quản Trọng Linh làm bí thư chi bộ. Đây là chi bộ đầu tiên của Đảng bộ tỉnh Kiên Giang ngày nay. Tiếp đó, năm 1933, một số chi bộ cũng lần lượt ra đời, như: Vĩnh Phú, Ninh Quới; năm 1934, có chi bộ Vĩnh Quới, Bàu Sàng; năm 1935, có chi bộ Vĩnh Phong, chi bộ Rọc Lá, chi bộ Mỹ Lộc…
Các chi bộ đảng ra đời đã tích cực tuyên truyền, vận động, tập hợp quần chúng đứng lên đấu tranh lật đổ chế độ thực dân phong kiến. Các cuộc đấu tranh trong thời kỳ này tuy còn nhỏ lẻ, nhưng liên tiếp nổ ra và giành được nhiều thắng lợi. Qua quá trình đấu tranh cách mạng, các cấp ủy đảng đã dần dần được hình thành như: Quận ủy Phước Long (1936), Quận ủy Châu Thành tỉnh Rạch Giá (1939)... Đặc biệt là, tháng 1/1941, Tỉnh ủy Lâm thời tỉnh Rạch Giá được thành lập, đánh dấu mốc trưởng thành vượt bật về mặt tổ chức của Đảng bộ.
Tuy mới hình thành, số lượng đảng viên còn ít, gặp rất nhiều khó khăn, gian khổ, nhưng Đảng bộ đã kiên cường, lãnh đạo nhân dân trong tỉnh cùng cả nước Tổng khởi nghĩa Tháng Tám 1945 thành công. Tiếp đó, bước vào cuộc kháng chiến trường kỳ 30 năm chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, giành thắng lợi vẻ vang. Hoà bình vừa lập lại, Đảng bộ, dân và quân trong tỉnh phải đương đầu với cuộc chiến tranh biên giới, kiên cường bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền của đất nước; làm tròn nghĩa vụ quốc tế cao cả, ra sức khắc phục hậu quả chiến tranh, phát triển kinh tế-xã hội và tiến hành công cuộc đổi mới đạt nhiều thành tựu to lớn.
Tự hào về truyền thống vẻ vang trong chặng đường 92 năm xây dựng và trưởng thành, trải qua 11 kỳ đại hội, Đảng bộ tỉnh Kiên Giang đã lãnh đạo quân và dân trong tỉnh ra sức thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, góp phần xứng đáng vào những thắng lợi vẻ vang trong sự nghiệp giải phóng dân tộc cũng như trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đặc biệt, những năm qua, Đảng bộ tỉnh Kiên Giang đã không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị, vững vàng trước mọi khó khăn thử thách, từng bước đưa Kiên Giang phát triển mọi mặt. Kinh tế tiếp tục phát triển, tăng trưởng6,79%; thu nhập đầu người gần 74 triệu đồng (tương đương 3.084 USD). Kết cấu hạ tầng được đầu tư xây dựng; có 99,7% hộ được sử dụng điện lưới quốc gia. Toàn tỉnh có 110/116 xã nông thôn mới, 20 xã nông thôn mới nâng cao, 07/15 huyện, thành phố đạt chuẩn, hoàn thành nhiệm vụ nông thôn mới.
Văn hóa - xã hội có nhiều chuyển biến tích cực. Các chính sách an sinh xã hội, người có công, hoạt động đền ơn đáp nghĩa được thực hiện tốt; hộ nghèo còn 1,28%. Quốc phòng, an ninh được tăng cường; chủ quyền lãnh thổ, biên giới, biển, đảo, an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội được giữ vững. Duy trì tốt mối quan hệ hữu nghị, hợp tác với chính quyền và lực lượng vũ trang với các tỉnh giáp biên của Campuchia. Công tác xây dựng Đảng, xây dựng hệ thống chính trị có chuyển biến tích cực. Năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của các cấp ủy, tổ chức đảng có nâng lên, lãnh đạo sâu sát, toàn diện hơn. Năng lực quản lý, điều hành chính quyền các cấp được nâng lên, linh hoạt, giải quyết kịp thời những vấn đề phát sinh. Kết quả đó, tạo tiền đề quan trọng để Kiên Giang tổ chức thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội XI Đảng bộ tỉnh đề ra.
Kỷ niệm 92 năm thành lập chi bộ đảng đầu tiên của Đảng bộ tỉnh Kiên Giang, là dịp để chúng ta ôn lại chặng đường lịch sử vẻ vang của Đảng bộ, bồi đắp thêm niềm tự hào về Đảng quang vinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, về dân tộc Việt Nam văn hiến và anh hùng. Tiếp tục phát huy truyền thống đó,Đảng bộ, chính quyền, quân và dân Kiên Giang đoàn kết một lòng, ra sức thi đua, phấn đấu thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh, chăm lo xây dựng Đảng và hệ thống chính trị ngày càng trong sạch, vững mạnh, quyết tâm đưa Kiên Giang trở thành trung tâm kinh tế biển của quốc gia.
Thái Văn Khởi
Trưởng phòng Tuyên truyền Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy