Từ ngày 6/1/1930 đến ngày 8/2/1930, tại Cửu Long (Hương Cảng, Trung Quốc) đã diễn ra Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam. Tại Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ III, tháng 9/1960 đã quyết định lấy ngày 3/2 hằng năm làm ngày kỷ niệm thành lập Đảng.
Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là kết quả tất yếu của cuộc đấu tranh dân tộc và giai cấp quyết liệt của nhân dân Việt Nam. Đảng ra đời là sản phẩm của sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin và lý luận cách mạng giải phóng dân tộc của Nguyễn Ái Quốc với phong trào công nhân và phong trào yêu nước ở Việt Nam. Đảng ra đời đã tạo ra bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử cách mạng Việt Nam vì:
Đầu thế kỷ XX, cách mạng Việt Nam đang có sự khủng hoảng về đường lối và giai cấp lãnh đạo do thất bại của phong trào Cần Vương cuối thế kỉ XIX, chứng tỏ con đường cứu nước dưới ngọn cờ lãnh đạo của các sĩ phu, văn thân yêu nước theo hệ tư tưởng phong kiến không thể thành công; con đường yêu nước theo khuynh hướng dân chủ tư sản đầu thế kỉ XX, dưới sự lãnh đạo của các sĩ phu yêu nước tiến bộ cũng thất bại. Khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời với tổ chức thống nhất và cương lĩnh chính trị đúng đắn đã chấm dứt sự khủng hoảng vể đường lối và giai cấp lãnh đạo đối với cách mạng Việt Nam từ khi Pháp xâm lược. Đây là mốc đánh dấu sự giác ngộ hoàn toàn của giai cấp công nhân Việt Nam về sứ mệnh lịch sử của mình, chứng tỏ giai cấp công nhân ở nước ta đã trưởng thành và đủ sức lãnh đạo cách mạng Việt Nam; cách mạng Việt Nam đã có con đường mới đúng đắn, đó là con đường đấu tranh giành độc lập và hướng tới chủ nghĩa xã hội.
Từ đây, cách mạng giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam được đặt dưới sự lãnh đạo duy nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam, một đảng có đường lối cách mạng khoa học và sáng tạo, có tổ chức chặt chẽ, có đội ngũ cán bộ đảng viên kiên trung nguyện suốt đời hy sinh cho lý tưởng của Đảng, vì độc lập cho dân tộc và tự do cho nhân dân. Sự ra đời của Đảng còn làm cho cách mạng Việt Nam thực sự trở thành một bộ phận khăng khít của cách mạng thế giới; giai cấp công nhân và nhân dân lao động Việt Nam tham gia vào phong trào cách mạng thế giới một cách tự giác và có tổ chức.
Đảng ra đời là bước chuẩn bị đầu tiên, có ý nghĩa quyết định cho những thắng lợi vĩ đại tiếp theo của lịch sử dân tộc Việt Nam.
Dưới sự lãnh đạo của Đảng bằng đường lối chiến lược và sách lược cách mạng đúng đắn, sáng tạo đã đưa cách mạng Việt Nam đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác. Ngay từ khi ra đời với cương lĩnh đáp ứng được yêu cầu khách quan của lịch sử dân tộc, phù hợp với xu thế thời đại; vì vậy, Đảng đã quy tụ được lực lượng và sức mạnh của toàn dân tộc tiến hành Cách mạng tháng Tám năm 1945 thành công, phá tan xiềng xích nô lệ của đế quốc, thực dân, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, đưa dân tộc Việt Nam bước sang kỷ nguyên mới, kỷ nguyên độc lập gắn liền với chủ ngĩa xã hội. Đảng lãnh đạo nhân dân tiến hành hai cuộc kháng chiến thần thánh đánh bại thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, làm nên chiến thắng Điện Biên Phủ lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu và đại thắng mùa xuân năm 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam thống nhất đất nước. Đảng lãnh đạo nhân dân tiến hành công cuộc đổi mới đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, đưa đất nước phát triển mạnh mẽ, toàn diện; quy mô, trình độ nền kinh tế được nâng lên; đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân được cải thiện rõ rệt; tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế của nước ta ngày càng nâng cao.
Trong giai đoạn hiện nay, Đảng ta tiếp tục đẩy mạnh công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng, xây dựng Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; củng cố niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa; khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy ý chí và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa sớm đưa nước ta trở thành nước công nghiệp, hiện đại.
Ngọc Tuốl